Tò he Việt – Cultural Revival: Phục hồi một nét văn hóa truyền thống

Bài đồng dao này hẳn ngày nay không còn được phổ biến như trước đây, khi Tò he còn là một môn nghệ thuật dân gian, một trò chơi thú vị thể hiện sự sáng tạo và khéo léo được người dân Việt Nam mà đặc biệt là người dân Bắc Bộ ưa chuộng. Khi xã hội phát triển, đồ chơi bằng nhựa, chạy bằng pin, bằng điện tràn ngập thì Tò he dường như lép vế.
Nhưng gần đây, khi các giá trị truyền thống đang được quan tâm phục hổi và phát thì Tò he cũng đang cố gắng vươn mình trỗi dậy. Dự án “Tò he Việt” – “Cultural Revival” được thực hiện bởi Đội SIFE trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân Văn với mong muốn cuối cùng là khôi phục lại một nét văn hóa truyền thống đẹp đẽ cũng như quảng bá hình ảnh và giá trị của Tò he đến bạn bè quốc tế.
Tò he mang trong mình những ý nghĩa độc đáo không thể phủ nhận. Trước hết, Tò he là một loại bánh, khi mới ra đời Tò he được gọi là “Bánh chim cò” bởi được nặn thành hình các loại chim, gà, động vật thân thuộc với làng quê làm bằng bột gạo (bột nếp và bột gạo tẻ) được trộn màu sắc được chiết xuất từ lá cây, một số loại quả, củ trong các dịp cúng lễ. Thứ hai, Tò he là một đồ chơi dân gian; với màu sắc sặc sỡ, sinh động, Tò he được các nghệ nhân tự trào là trò “ăn dỗ trẻ con”. Thứ ba, đây là một môn nghệ thuật. Bằng bàn tay khéo léo, trí tưởng tưởng và tinh thần sáng tạo, nghệ nhân đã biến những cục bột vô tri thành từng “con” tò he đẹp đẽ, sống động chỉ trong nháy mắt. Chính việc trình diễn nặn tò he là một trong những yếu tố độc đáo làm nên sức sống tò he đến tận hôm nay. Cuối cùng, Tò he là một “món hàng” giúp bà con sau ngày mùa nặng nhọc có thêm nguồn thu cải thiện cuộc sống. Làng Xuân La (Phượng Dực, Phú Xuyên, Hà Nội) lưu truyền rằng: “Thứ nhất bánh đa, thứ nhì bánh cuốn, thứ ba chim cò” – chim cò ở đây là chỉ tò he, ý nói nghề “nặn chim cò” kiếm ăn rất tốt.
Dự án Tò he Việt của SIFE USSH Team hướng đến việc gây dựng một thương hiệu Tò he mới với những sản phẩm tò he độc đáo, bắt kịp thị hiếu người tiêu dùng nhưng vẫn duy trì yếu tố thủ công và những giá trị truyền thống. Giờ đây, Tò he được nặn bằng thứ đất nặn đặc biệt, đảm bảo an toàn cho sức khỏe, đa dạng về màu sắc, vẫn giữ nguyên độ dẻo như bột gạo mà tuổi thọ lại cao, nếu bảo quản tốt có thể kéo dài đến 5 năm. Những sản phẩm chủ yếu hiện nay là bookmark (kẹp sách), bút chì, bút bi có đầu gắn tò he, chẹn giấy, móc chìa khóa, đồ trang trí… với đủ loại kích cỡ, hình dáng (có thể nặn theo yêu cầu của khách hàng).
Để đạt được mục đích cuối cùng, Dự án đang rất cần sự ủng hộ của tất cả những ai quan tâm đến văn hóa truyền thống Việt nói chung và Tò he nói riêng.
Đã đến lúc mỗi người dân Việt chung tay bảo vệ và tôn vinh Văn hóa Việt.
Chi tiết về dự án xin liên hệ: sife_ussh_members@googlegroups.com
[b]